HÜCRE BÖLÜNMESİ VE AŞAMALARI KISACA

Hücre bölünmesi, tek hücreli canlıların çoğalması, çok hücreli canlıların büyümesi, dişi ve erkek  eşey hücrelerinin meydana gelmesi için gereken biyolojik bir olaydır. Bir hücrenin bölünebilmesi için belirli bir büyüklüğe ulaşması ve nükleik asitlere sahip olması gerekmektedir.

HÜCRE BÖLÜNMESİ VE AŞAMALARI

Hücre bölünmesi tüm canlılarda görülen bir olaydır.Bu bölünmenin amacı dünyaya yeni canlılar getirmek,büyümeyi sağlamak,eşey hücreler oluşturmak ve yenilemeyi sağlamaktır.
Daha öncede belirttiğim gibi bir hücrenin bölünebilmesi için yeterli  düzeye ulaşması gerekir.Çünkü hücre büyüdükçe hacmi ile yüzeyi arasındaki ilişki düzeyi ,sitoplazma ve çekirdek arasındaki ilişki çekirdek aleyhine bozulma gösterir.Bu bozulma hücrenin hayatını risk altına soktuğu için hücre bölünmeye başlar. İnsanlarda bağırsak mukozası,akyuvar ve alyuvarları üreten dokulardaki hücreler ve deri sürekli bölünmeler geçirmektedir.Bununla birlikte bazı dokuların hücreleri belirli zamanlarda bölünme göstermektedir.Hatta retina ve sinir hücreleri 20-25 yaşlarından sonra bölünme göstermez.

Bölünme çeşitleri

Hücrelerde genellikle büyüme ve regenerasyonu sağlayan somatik hücre bölünmesi, mitoz ve yeni döllerin meydana gelmesi işlevini yerine getiren gametlerin oluşumu için mitoz ve mayoz olmak üzere iki tip bölünme görülür. Canlılar dünyasında;

-    Amitoz,
-    Mitoz
-    Mayoz

Olmak üzere üç farklı tip bölünme şekli vardır. Tek hücreli canlılarda bölünme genellikle amitoz, çok hücreli canlılarda ise mitoz ve mayoz ile görülür. Tek hücreli canlılarda hücre bölünmesinde her defasında üreme gerçekleştirilmiş olur.

MİTOZ BÖLÜNME

Eşeysiz ve eşeyli olarak çoğalan bütün çok hücreli canlılarda gelişmeyi ve büyümeyi sağlayan temel neden mitoz bölünmedir. Mitoz bölünme esnasında bir hücreden iki yeni hücre oluşur. Fakat bu iki yeni hücrenin kalıtımsal yapısı hem ana hücresiyle hem de birbirleriyle aynıdır. Bunun nedeni de kromozon sayısının ve yapısının değişmemesidir. Her türlü kromozon sayısı olan hücre mitoz bölünme gerçekleştirebilir.

Mitoz bölünmeyle canlılarda aşağıda sıraladığımız olaylar gerçekleşmiş olur:

* EŞEYSİZ ÜREME
* BÜYÜME
* GELİŞME
* REJENERASYON (Eksik kısımların onarılması )
* Bazı istisna türlerde eşey hücrenin oluşumu bir anormallik sonucu oluşmuş eksik veya fazla kromozomlu hücreler dahi mitozla bölünebilir. Mitozla kromozom yapısı ve sayısı korunmuştur.

MİTOZ BÖLÜNMENİN SAFHALARI

Belli bir  büyüme evresine ulaşan hücreler bölünme evreleri tamamlayarak dört evrede mitoz bölünmeyi gerçekleştirirler.

* Profaz
*. Metafaz
* Anafaz
* Telofaz

MAYOZ BÖLÜNME

Eşeyli üreyen canlılarda, eşey hücrelerinin oluşumunu meydana getiren özel bir bölünme şeklidir. Mayoz geçirerek hücreler mutlaka diploid (2n) olmak zorundadır Mayoz bölünmenin asıl amacı gametleri meydana getirmektir. Mayoz bir hücrenin arka arkaya iki defa bölünmesi ile gerçekleşmektedir. Yani mitozdaki bölünme evreleri mayozda iki defa gerçekleşir.