Hangi davranış nasıl sonuç getirecektir, bunun analizini yapar, edimsel koşullanma. Sonuçta memnuniyet ve haz veren sonucunu sağlayan davranışlar güçlenmektedir.
Sonuçta memnuniyetsizliğe sebep olan davranışlar ise zayıflamaktadır. Sonucun meydana çıkması için eylem gerekli olduğundan edimsel koşullanma ismini almaktadır.
Edimsel davranış, istenilen sonuca yaklaşmak istenmeyen sonuçtan ise uzaklaşmak için uygulanan davranıştır. Etki yasasına göre olumlu sonuçlara getiren tepki yine olur ama olumsuz sonuç getiren tepki yinelenmez. Pekiştirici ise davranışın yinelenmesini artıran uyarana denir. Pekiştirme ise bu sürece verilen isimdir. Ceza ise davranışın yinelenmesini azaltan hoş olmayan uyarana denir. Ceza uyaranının uygulanması ise cezalandırma sürecidir.
Klasik koşullanma da pekiştireç bellidir ve tepki davranışa bağlı değildir. Öğrenme ise klasik koşullanmada istemli olmaz iken edimsel koşullanma da öğrenme bilinçli olmaktadır.
Kırmızı düğmeye bastığında elektrik çarpıyordu fakat mavi düğmeye bastığında yiyecek düşüyordu bulunduğu kafese. Farenin bu durumda mavi düğmeye basması öğrenmesi hedeflenmekteyken, kırmızı düğmeye basmaktan çekinmesi hedefleniyordu.
Ceza ödül sistemine göre işleyen edimsel koşullanmaya bir örnek daha verecek olursak, şunu söyleyebiliriz. Cezalandırılmak istemeyen öğrenci sınıfta sorun çıkaracak davranışlarda bulunmayacaktır.
• Ayıya ağacın belli bir noktasının altına gittiğinde bal gönderilirse bulunduğu bölgeye ayı, o noktaya gidecektir.
• Çok satış yaptığında daha fazla para kazanacak olan personel daha çok satış yapmaya çalışacaktır.
• Soğuk havalar sebebiyle nezle geçirip çok sıkıntı yaşayan insan, kendini üşütmeyecek kalın kıyafetleri giyecektir.
• Yüzme grubunda başarılı olan yüzücülere madalya takılması sebebiyle yüzücülerinin kendilerini geliştirmesi.
Sonuçta memnuniyetsizliğe sebep olan davranışlar ise zayıflamaktadır. Sonucun meydana çıkması için eylem gerekli olduğundan edimsel koşullanma ismini almaktadır.
Edimsel davranış, istenilen sonuca yaklaşmak istenmeyen sonuçtan ise uzaklaşmak için uygulanan davranıştır. Etki yasasına göre olumlu sonuçlara getiren tepki yine olur ama olumsuz sonuç getiren tepki yinelenmez. Pekiştirici ise davranışın yinelenmesini artıran uyarana denir. Pekiştirme ise bu sürece verilen isimdir. Ceza ise davranışın yinelenmesini azaltan hoş olmayan uyarana denir. Ceza uyaranının uygulanması ise cezalandırma sürecidir.
Edimsel Koşullanma Klasık Koşullanmadan Farklıdır
Edimsel koşullanmada öğrenme bilinçli olmakla beraber bilinçli davranışlar vardır. Ayrıca edimsel koşullanma da pekiştireç belirli olmamakla beraber pekiştirme davranışla bağlantılıdır. Klasik koşullanma da ise edimsel koşullanmaya ters olarak uyarıcı önce gelir peşinden tepki gelmektedir.Klasik koşullanma da pekiştireç bellidir ve tepki davranışa bağlı değildir. Öğrenme ise klasik koşullanmada istemli olmaz iken edimsel koşullanma da öğrenme bilinçli olmaktadır.
Edimsel Koşullanmaya Örnekler
En bilinen örnek edimsel koşullanmanın tarihini başlatmış olan Skinnerin deneyindeki aç fareyi kafese sokup orada bekletir. Kafeste gezindiğinde belli bir yere gittiğinde yiyecek girdiğini anlar kafese, fare sonradan keşfetmiştir ki yiyecek manivelaya basınca düşmektedir. Böylece bu edim fare için öğrenilmiş olmaktadır.Kırmızı düğmeye bastığında elektrik çarpıyordu fakat mavi düğmeye bastığında yiyecek düşüyordu bulunduğu kafese. Farenin bu durumda mavi düğmeye basması öğrenmesi hedeflenmekteyken, kırmızı düğmeye basmaktan çekinmesi hedefleniyordu.
Ceza ödül sistemine göre işleyen edimsel koşullanmaya bir örnek daha verecek olursak, şunu söyleyebiliriz. Cezalandırılmak istemeyen öğrenci sınıfta sorun çıkaracak davranışlarda bulunmayacaktır.
• Ayıya ağacın belli bir noktasının altına gittiğinde bal gönderilirse bulunduğu bölgeye ayı, o noktaya gidecektir.
• Çok satış yaptığında daha fazla para kazanacak olan personel daha çok satış yapmaya çalışacaktır.
• Soğuk havalar sebebiyle nezle geçirip çok sıkıntı yaşayan insan, kendini üşütmeyecek kalın kıyafetleri giyecektir.
• Yüzme grubunda başarılı olan yüzücülere madalya takılması sebebiyle yüzücülerinin kendilerini geliştirmesi.